مسیر شغلی شامل رشته مشاغلی است كه شخص برای نیل به یك هدف شغلی طی می كند. مدیریت توسعه ی مسیر شغلی ، رضایت شغلی ، تصدی حرفه ها و اثربخشی بالاتر را سبب می شود. وظیفه ی مدیریت مسیر پیشرفت شغلی، برقراری سازگاری میان نیازها، توانایی های بالقوه ی افراد از یك سو و نیازهای حرف های سازمان از سوی دیگر و تعیین مسیر پیشرفت شغلی هر فرد در دوران كاری اوست.
مدیریت توسعه ی مسیر شغلی ، یكی از بخش های فعالیت مدیران منابع انسانی است كه با یافتن مسیر ترقی هر فرد در زندگی كاری اش، او را به سوی كمال مطلوب رهنمون می سازد.
طراحی و تحلیل شغل علاوه بر ایجاد انگیزش و بهبود بهره وری در كاركنان، زمینه ترفیع و ورود به سایر مشاغل را فراهم می كند. بسیاری از افراد، واژه ی مسیر شغلی در سازمان را می دانند، اما با دید گسترده تر باید معنای مجموعه ی متوالی نگرش ها و رفتارهای فرد در زمینه ی پیشرفت آن را معنا كرد؛ فعالیت ها و تجربه های مربوط به كار در طول عمر به عبارتی مسیر شغلی یا كارراهه، شامل رشته مشاغلی است كه شخص برای نیل به یك هدف شغلی طی می كند .
نیروی كار دارای تحصیلات عالی به شغل های غنی تر و یا نیروی كار دارای تحصیلات عالی به شغل های غنی تر و یا شغل هایی كه بتوانند در آن مؤثر باشند، توجه بیشتری می كنند.
افراد با استخدام در سازمان به پیشرفت و تكامل نیاز دارند و به ترفیع و كسب مهار تهای جدید تمایل نشان می یدهند. در این راستا، طراحی مسیر پیشرفت شغلی به كسب هویت و مقام و منزلت افراد كمك می كند، غنای زندگی كاری را تأمین می نماید و در صورتی كه بر اساس مفاهیم اجتماعی صورت گیرد، فرصتی را برای ارضای امیال كاركنان جهت شناخت،.پیشرفت و ترقی به وجود می آورد.
لنگرگاه های مسیر پیشرفت شغلی، الگوهای مشخصی از استعدادها، ظرفیت ها، انگیزه ها، نگرش ها و ارزش های تصور شده به وسیله ی فرد است كه مسیر پیشرفت شخص را بعد از چندین سال تجربه و بازخور از دنیای واقعی هدایت و تثبیت می كند. این لنگرگاه ها جنبه هایی از شغل یا كارراهه هستند كه به افراد انگیزه می دهند و باعث می شوند فرد وقتی كه شغلی را قبول كرده است، كارش را متوقف نكند .
علاوه بر این، لنگرگاه ها نشان می دهند كه اكثر افراد نمی خواهند خودشان را در یك زمینه ی خاص محدود نمایند .در این خصوص، هشت لنگرگاه مسیر پیشرفت شغلی شناسایی شده اند كه شامل
- شایستگی فنی/كاركردی
- صلاحیت مدیریتی
- امنیت
- خلاقیت
- استقلال كاری
- خدمت -جست وجوی شغل هایی كه دارای ارز شهای مورد علاقه و كمك به اجتماع باشد
- تنوع -انگیزش یافتن با حل مشكلات غیر قابل حل و یا برنده شدن بر حریفان
- تعیین هویت- جست وجوی سازمان هایی كه ارزش هایی قوی مانند خانواده دارد
برنامه ریزی پیشرفت مسیر ترقی شغلی (كارراهه) تلاشی آگاهانه از سوی فرد برای اطلاع از مهارت ها،گرایش ها، ارزش ها، فرصت ها، محدودی تها، انتخاب ها و دستاور دهایش و
همچنین تشخیص هدف های مربوط به شغل و تعیین برنامه ای برای دستیابی به این هدف ها می باشد. مدیریت مسیر پیشرفت شغلی نوعی فرآیند سازمانی شامل تدارك، اجرا و هدایت طرح های مسیر شغلی است كه هر یك از افراد برای خود در نظر گرفته اند، یا آنكه در نظام های مسیر شغلی جای دارد. نظام پیشرفت شغلی تلاشی وسیع، سازمان یافته و برنامه ریزی شده برای ایجاد تعادل میان نیازهای شغلی افراد و نیازهای سازمان به نیروی كار است
یك سازمان می كوشد با برنامه ریزی مسیر شغلی، بازدهی كنونی كاركنان را افزایش دهد و هم زمان، آن ها را برای پذیرش تغییرات آماده نماید. برنامه های موفق مسیر شغلی، باعث خواهد شد كه جابه جایی كاركنان كاهش و بازدهی آن ها افزایش یابد توسعه ی مسیر پیشرفت شغلی بر این فرضیه بنا نهاده شده است كه موفقترین افراد سازمان به سمت مسیری هدایت می شوند كه بالاترین حقوق و مزایا و مقام را به همراه دارد. هر فرد به خاطر كاری كه انجام می دهد، به طورخودكار، یك مسیر پیشرفت شغلی دارد؛ اما شایسته است كه هر فردی، خودش آن را به طریقی تفسیر كند كه برایش معنی دار و ارزشمند است
در این راستا مطالعات متعددی لنگرگاه های شغلی یا ابعاد مسیر پیشرفت شغلی شامل
استعدادها، انگیزه ها، ارز شها و نگرش هایی است كه به هر فرد ثبات و جهت كاری می دهد. تشخیص این لنگرگاه ها افراد را قادر می كند، برای حوزه های خاصی در شغلشان
اولویت هایی را شناسایی كنند. شناسایی این اولویت ها به افراد كمك می كند كارراهه ی خود را به طریقی، كه بیشترین رضایت را حاصل كنند، برنامه ریزی نمایند. شناخت لنگرگاه ها
و یافتن شغل متناسب با آن، رضایت بیشتر كاركنان را به دنبال خواهد داشت
نویسندگان مقاله :ناهید حاتم ، علیرضا حیدری ، ویدا كشتكاران ، پروانه حیدری ارجلو
