ابزارهای کوچینگ
1- گوش دادن
گوش دادن فعال یعنی کوچ در جلسه کوچینگ با حضور، تمرکز و توجه کامل برای برقراری ارتباط مستقیم و بدون قضاوت به صحبت‌های کوچی گوش می‌کند. گوش دادن مشتاقانه و با دقت شامل توجه به کلام، زبان بدن و لحن صدای کوچی، برای دریافت و درک پیام‌های کلامی یا غیرکلامی و درک شرایط درونی و بیرونی مراجع می‌باشد.
در جلسه کوچینگ تمرکز روی گفته‌های کوچی است و فرایند کوچینگ یک گفت‌وشنود دوطرفه نیست. هنگامی‌که کوچ به حرف‌های کوچی گوش می‌کند، کلمات بر خواسته از ناخودآگاه که بیان‌گر مشکل او است می‌شنود و درواقع آن کلمات خاص را شکار می‌کند تا متوجه شود که گره ذهنی در چه زمانی و براثر چه مسئله‌ای در ذهن کوچی ایجادشده است.
در هنگام گوش دادن فعال، کوچ، زبان ناخودآگاه مراجع شامل ارزش‌ها، باورها، ترس‌ها، نگرانی‌ها، خاطرات، الگوهای ذهنی، نظام‌های ارزشی، افکار، دغدغه‌های ذهنی و …را می‌شنود و زبان بدن شامل حرکات دست، چشم، بدن را می‌بیند و بر اساس آن‌ها جلسه را پیش می‌برد.
دانش تخصصی در مورد موضوعی که کوچی در مورد آن صحبت می‌کند باعث می‌شود که کوچ بتواند بهتر صحبت‌ها را درک کرده و کلمات ناخودآگاه را بشود و بر اساس آن سؤالات عمیق و دقیق‌تری مطرح کند.
گوش دادن فعالیتی ذهنی است که با یادگیری و تمرین تقویت می‌شود زیرا ما با گوش‌های خود می‌شنویم، اما بامغزمان گوش می‌دهیم و مهارت مهمی است که کوچ باید آن را بیاموزد.
علائم گوش دادن فعال:
- تمایل بدن شنونده به سمت گوینده
- تائید کلام گوینده با زبان بدن و کلام توسط شنونده
- بازتاب احساسات در صورت شنونده
- تکرار بعضی از جملات گوینده
- حضور و تمرکز کامل در جلسه
- ساختن پرسش دقیق از جملات شنیده‌شده
- چه عواملی باعث می‌شود که کوچ نتواند به‌خوبی به صحبت‌های کوچی گوش کند؟
- قضاوت کردن
- کمال‌گرایی
- غرور کاذب
- بی‌تجربه و تازه‌کار بودن
- عدم حضور و تمرکز در جلسه
- گفتگوی درونی در ذهن کوچ
- تمایل به پاسخ دادن راه‌حل
- احساس دلسوزی بیش‌ازاندازه
- چارچوب‌های ذهنی و نظام‌های ارزش کوچ
- نگرفتن بازخورد حین جلسه از کوچی
- تمایل برای کنترل جلسه و هدایت کوچی
- نداشتن دانش و مهارت گوش دادن فعال
- نداشتن دانش و مهارت مشاهده زبان بدن
- حال جسمی یا روحی کوچ خوب نباشد
- کو چ خسته یا گرسنه باشد
2- پرسش
کوچ با حضور کامل به حرف‌های کوچی گوش می‌کند، کلمات بر خواسته از ناخودآگاه را بر اساس تخصص خود می‌شنود و بعد بر اساس صحبت‌های کوچی، سؤالات عمیق و دقیقی می‌پرسد که منجر به ایجاد یک آگاهی در او بشود.
پرسش عمیق و درست مهم‌ترین قسمت فرایند کوچینگ است که به گره‌های ذهنی منجر به مسئله تلنگر زده و آن‌ها را باز می‌کند. در هنگام فکر کردن برای پاسخ به سؤال، ذهن و بیش از 80 درصد مغز کوچی را درگیر سؤال می‌شود و او با تفکر عمیق و یافتن پاسخ برای پرسش، گره ذهنی را بازکرده و انگیزه پیدا می‌کند که خودش برای حل مشکل اقدام می‌کند.
جلسه کوچینگ سؤالات از پیش آماده‌شده ندارد و سؤالات مختص همان جلسه و بر اساس موضوع موردبحث و صحبت‌های درون جلسه می‌باشد. به‌جز سؤالات روتین اول و آخر جلسات که زمینه‌ساز آغاز یا ادامه یا پایان فرایند کوچینگ است.
دو روش سؤال پرسیدن وجود دارد:
- سؤال با انتهای باز
منتهی به توضیح برای پاسخ دادن به سؤال می‌شود
- سؤال با انتهای بسته
منتهی به پاسخ بله یا خیر می‌شود
- سؤالات هدف‌دار
شنونده را برای پاسخ دادن وادار به تفکر عمیق پیرامون موضوع مطرح‌شده می‌کند تا پاسخی شفاف و دقیق بگوید و مفهوم را روشن‌تر سازد.
پرسش عمیق باعث می‌شود که کوچی:
- عمیق‌تر فکر کند
- افکار خود را واضح‌تر بیان نماید
- ایده‌های بیشتری به ذهنش برسد
- گره ذهنی باز شود
- چالش را از زاویه دید دیگری نگاه کند
- خودش برای پاسخ تصمیم بگیرد
- در او آگاهی ایجاد می‌شود
- مسئله در ذهن او شفاف می‌شود
- توجه او به نکته‌ای که ندتوجه نکرده، جلب می‌شود
- برای حل مشکل انگیزه پیدا کند
چه عواملی باعث می‌شود که کوچ نتواند سؤال‌های مناسب و عمیق بپرسد؟
- نداشتن دانش و مهارت پرسشگری
- نداشتن دانش و مهارت گوش دادن فعال
- نداشتن تخصص در مورد موضوع صحبت کوچی
- گنگ بودن موضوع صحبت برای کوچ
- پرسیدن سؤالات جهت‌دار
- تمایل برای هدایت و توصیه کردن
- عدم تسلط به اداره جلسه
- بی‌تجربه و تازه‌کار بودن
- عدم حضور و تمرکز در جلسه
- گفتگوی درونی
- قضاوت
- حال جسمی یا روحی کوچ خوب نباشد
- کوچ خسته یا گرسنه باشد
3- بازخورد
در هنگام بازخورد کوچ، قضاوت، توصیه، راهنمایی و هدایت نمی‌کند بلکه فقط در قالب جملات خبری آنچه کوچی برای شناخت، تغییر و رشد نیاز دارد را برای او بیان می‌کند و کوچی حق انتخاب و قدرت تصمیم‌گیری دارد که بازخورد را بپذیرد یا نپذیرد.
کوچ از طریق بازخورد به کوچی کمک می‌کند که عملکردش را ارتقا بخشیده و به اهدافش برسد و کوچی نیز از طریق بازخورد به کوچ، فرایند کوچینگ، کوچ را بهبود می‌بخشد.
بازخورد مثبت و مؤثر شامل موارد زیر می‌شود:
- صریح و شفاف است.
- کلی‌گویی نیست.
- نصیحت نیست
- انتقاد نیست
- قضاوت نیست
- بی‌طرف است
- بازخورد جنبه مثبت دارد
- بر روی یک موضوع است
- کوچی را به فکر می‌اندازد
- به کوچی آسیب نمی‌زند
- باعث حرکت و اقدام می‌شود
- با سطح پذیرش کوچی تناسب دارد.
- ابراز نظر شخصی و افکار کوچ را ندارد
- با هدف تغییر دیدگاه و رشد بیان می‌شود
- ارتباط بین کوچ و کوچی را بهتر می‌کند
- مسئولیت بازخورد توسط کوچ پذیرفته می‌شود.
- بر روی رفتاری است که کوچی می‌تواند آن را تغییر دهد.
- در کنار آن جملاتی بیان می‌شود که فرد را برای اصلاح ترغیب می‌کند.
- موجب رشد کوچی می‌شود و او را به تفکر و بررسی مجدد وا‌می‌دارد.
